HOORN - Het Westfries Museum heeft recent een 17e eeuwse gouache van de Hoornse pasteibakker en schilder Johannes Bronckhorst (Leiden, 1648 – Hoorn, 1727) kunnen aankopen op een veiling bij Sotheby’s in New York. De kleurrijke prent laat vogels en insecten zien die zo gedetailleerd zijn geschilderd dat men vermoedt dat Bronckhorst hiervoor een loep heeft gebruikt. Deze aankoop is belangrijk voor het museum omdat het nog geen werk van deze schilder bezat. Bovendien wordt het nu mogelijk om de relatie met zijn leerling Herman Henstenburgh te tonen, van wie eveneens recent twee prenten verworven zijn. In het vroege voorjaar zal het werk van beide schilders te zien zijn in de zaal met nieuwe aanwinsten.

De in 1648 in Leiden geboren Johannes Bronckhorst verloor zijn vader toen hij 13 jaar oud was. Hij kwam in de leer bij een pasteibakker in Haarlem en bleef dit vak uitoefenen, ook toen hij trouwde en zich in 1670 in de Pieterseliesteeg in Hoorn vestigde. Zijn liefde voor het tekenen hield echter stand en maakte van hem een begenadigd kunstenaar. In zijn vrije tijd schilderde hij vooral planten, vogels, insecten en andere dieren. Zijn minutieus uitgevoerde aquarellen zijn in museale en particuliere verzamelingen te vinden. Deze gouache is getiteld: 'Groene hangparkiet, Bruinborstbriljantkolibri, mug en vlinder'.

Uiterst gedetailleerd en liefdevol geschilderd
“De aanwinst voorziet in een leemte in de collectie: Hoorn bezat nog geen Bronckhorst”, aldus directeur Ad Geerdink. “Nu kunnen we hem weer verenigen met zijn leerling Henstenburgh, ook een niet onverdienstelijke kunstenaar uit de 17e eeuw én pasteibakker in Hoorn.” De nieuw verworven gouache - aangekocht met een bijdrage uit het Le Cocq d’Armandville-Plancken Fonds - is uitzonderlijk gedetailleerd. Dat is volgens conservator/collectiebeheerder Henriëtte Tilgenkamp van het Westfries Museum een duidelijk kenmerk van Bronckhorsts schildertechniek. “Hij moet een zeer vaste hand hebben gehad. Door het gebruik van de kostbaarste mineralen in de verf is de gouache ook na drie eeuwen nog prachtig helder van kleur. De levendige afbeelding van de exotische vogel laat zien hoe nieuwsgierig mensen in de 17e eeuw waren naar wat er buiten hun eigen blikveld te zien was. We zien hier geen stilleven met dode dieren, maar levende dieren in de natuur. Het was een onbekende wereld waar nog veel te ontdekken viel. Die verwondering heeft Bronckhorst tot in het kleinste detail weten vast te leggen. En je ziet zijn liefde voor het tekenen en schilderen er in terug. Hij bleef niet voor niets tot zijn dood in 1727 pen en penseel hanteren.”

Leermeester van Henstenburgh
De 17e eeuwse schilder Herman Henstenburgh was een leerling van Johannes Bronckhorst. Ook hij schilderde met waterverf en verdiepte zijn aquarellen door het gebruik van kostbare pigmenten in de verf en het vermengen met zeer weinig water. Daarmee ontstond eenzelfde dekkend effect als in het werk van Bronckhorst. Henstenburgh schilderde insecten net zo gedetailleerd, wat goed te zien is in de twee aquarellen die vorig jaar door het Westfries Museum aangekocht zijn. Zij vervingen de in 2005 gestolen werken van Henstenburgh. De twee Hoornse kunstenaars hangen straks naast elkaar. Samen verrijken zij de bijzondere 17e eeuwse schilderijen- en prentencollectie van het Westfries Museum.