HOORN - Stilstand en vooruitgang: dat zijn de thema's in het jaarverslag 2020-2021 van het Westfries Museum. De twee coronajaren waren museumjaren om niet snel te vergeten. Het museum kijkt terug op dichte deuren én op een succesvolle online programmering. Op lagere bezoekcijfers én maatschappelijk vernieuwende projecten. En natuurlijk op het proces naar de vernieuwing van het monumentale complex in het hart van de Hoornse binnenstad. De werkzaamheden van deze grootscheepse renovatie starten per 1 januari 2023. Maar voor het zover is, blikt het Westfries Museum terug op een uitdagende periode die gebruikt is om de fundering te leggen voor een succesvolle toekomst. Vandaar de titel: Never waste a good crisis.


Lees het online jaarverslag via: wfm.nl/jaarverslag-2020-2021

De voorafgaande jaren bleven de bezoekcijfers van het Westfries Museum gestaag stijgen. In 2019 eindigde de teller op 54.000 bezoekers, een absoluut record. Het museum stond in de startblokken om dit record in 2020 te verbreken, maar toen brak de coronacrisis uit. Voor het eerst in het 142-jarig bestaan bleven de deuren in vredestijd voor langere tijd dicht. In 2020 was het museum vijf en in 2021 zelfs zes maanden fysiek voor publiek gesloten. Dat betekende lagere bezoekcijfers, maandenlang geen inkomsten, tentoonstellingen die niet konden doorgaan en openingen die afgelast moesten worden.

Online afscheid van de Halve Maen

Zelfs de Halve Maen leek met stille trom in april 2020 afscheid te moeten nemen na vijf intensieve, maar mooie jaren. Daar waar in mei 2015 duizenden mensen het museumschip in Hoorn verwelkomden, mochten er nu slechts een handjevol genodigden op de kade zijn om het schip uit te zwaaien. Maar hier kwam de innovatieve kracht van het museumteam om te hoek kijken: het afscheid van het schip was voor iedereen te volgen. In recordtijd werd een livestream opgezet, met prachtige dronebeelden van de Hoornse haven en het wegzeilende schip. Inmiddels is de uitzending door meer dan 90.000 mensen in binnen- en buitenland bekeken.

Dichte deuren en nieuwe perspectieven

Deze actie is typerend voor de creativiteit en de flexibiliteit waarmee het museum op de plotselinge lockdown reageerde. Binnen twee weken bracht het een online programmering met vlogs, podcasts en de mogelijkheid om digitaal door het museum te lopen. Ook werden direct de mogelijkheden verkend voor online exposities. Dit leidde tot de vernieuwende online presentatie PALA - Nutmeg tales of Banda, die in mei 2021 online ging. Hiermee schonk het Westfries Museum aandacht aan de massamoord die Jan Pietersz. Coen 400 jaar daarvoor liet aanrichten op de Banda-eilanden.

Niet alleen vorm en inhoud waren vernieuwend, PALA (Indonesisch voor nootmuskaat) bood toegang tot verhalen die tot nu toe nog niet of nauwelijks gehoord zijn. Verhalen vanuit Bandanees en Moluks perspectief, geschreven en samengesteld door een redactieraad die bestond uit academici, deskundigen en actievoerders met een veelal Molukse en Indonesische achtergrond. Het Westfries Museum stelde zich hierbij op als ontmoetingsplaats en platform.

Nieuwe fundering voor de toekomst

'Never waste a good crisis' is een wijsheid die het museum in de coronacrisis volledig ter harte nam. Het museum is doorlopend blijven vernieuwen en zoeken naar alternatieve manieren om het publiek ondanks de sluiting toch bij de collectie en het verhaal van het museum te betrekken. En ondanks - of misschien juist wel dankzij - de crisis heeft het museum daarin goede vooruitgang geboekt. Net als de toekomstplannen van het museum. In september 2021 kon de gemeenteraad zich uitspreken over een goed doordacht en doorgerekend projectplan voor de vernieuwing van het museum, uitgewerkt in vier varianten. De Raad koos uiteindelijk in grote meerderheid voor de variant die niet alleen de toekomst van de monumentale museumhuisvesting veiligstelt, maar ook de voorwaarden creëert voor een succesvolle en toekomstbestendige opzet van een vernieuwd Westfries Museum.

Dat het museum goed uit de crisis is gekomen is te danken aan de flexibiliteit van het museumteam, maar ook aan de coronasteun van de gemeente Hoorn, de Provincie Noord-Holland en de bijdragen van het Mondriaan Fonds. Deze steun heeft het Westfries Museum financieel door de moeilijke periode heen geholpen en eraan bijgedragen dat het museum met vertrouwen en een vat vol plannen naar de toekomst kan kijken.